| OGAR HISTORY |
|
D E M O T O R F I E T S
G E S C H I E D E N I S v a n ''
O G A R ''.
Dit is de naam van een Tsjechiesche 250 cc 2-tact motorfiets die in 1934 voor het eerst werd geproduceerd door de firma Machek & Spol gevestigd te Praag.
De voorgeschiedenis begon in 1910, toen de Tsjech Jan Machek begon met zijn firma '' AUTFIT '' in
fiets-accessoires voor de snel groeiende fietsmarkt.
Na de 1e Wereld Oorlog (1914-1918) kwamen er zeer veel Auto
& Motor fabrikanten bij om aan de grote behoefte van
vervoermiddelen te voldoen.
De firma van Jan Machek, die zich inmiddels
gesetteld had, volgde deze vraag in
de markt en vervolgde de produktie van artikelen, waar ze veel ervaring
in had. Tevens werd een nieuwe produktielijn opgezet om verf en vernis te
leveren voor spuitwerk van plaatwerk tbv. auto's en motoren. Binnen
zeer korte tijd werd zijn firma nr.1
in CZ voor het leveren van deze verf en vernis.
Door het gehele land werden dealers
aangesteld in de grote steden om de verkoop
te bevorderen.
Het was dus in principe niet toevallig dat
de firma Machek & Spol in de lente van
1934 met een zelf ontworpen motorfiets kwam die de naam '' OGAR '' ging
dragen ! Deze naam is niet voor niets gekozen en betekent in het
Engels '' A Great Guy '' of
'' A Really Tough Lad '' , vrij vertaald dus '' Een grote kerel'' of
'' Een Toffe Gozer '' , maar andere vertaling is ook mogelijk. Onze
Nederlandse taal is wat uitgebreider ten
opzichte van dit soort namen.
Dus niet zoals reeds eerder werd
geschreven in Jawa / Cz Clubblad nr.1 van 2003 op
pag. 9 dat '' Ogar '' vertaald, '' Windhond '' zou betekenen !
Deze vergissing is waarschijnlijk
ontstaan door het Poolse woord Ogar, hetgeen jachthond of bloedhond
betekent. Ogar is ook een bekend hondenras in Polen, evenals een bepaald
type vliegtuig. Ook vanuit het Duits vertaald, is de betekenis van ''
Ogar '' ,jachthond en bloedhond!
De Tsjechiesche betekenis van het woord ''
OGAR '' is echter '' De Jongen '' en is
afkomstig uit het Oostenlijk deel van Tsjechiesch Moravie '' Walachei ''
, verder wordt dit woord in Tsjechie
voor diverse aanduidingen met verschillende betekenissen gebruikt. De
tsjechiese bronnen, Hr.Jiri Horice en Hr. Libor Filak, zijn
zeer recentelijk verzocht om
informatie en beide heren geven dezelfde vertaling en afkomst
aan. De Hr.Jiri Horice spreekt zelfs van " De Jonge Knaap '' .
De Firma Machek & Spol ging in 1934 de
zware concurrentie aan met de 175 cc JAWA. Weliswaar was de '' OGAR ''
toendertijd 900 Tjechiese Kronen duurder dan de Jawa, maar de
mensen besloten toch dat kleine beetje extra te betalen voor een
grotere en zwaardere motorfiets,
die veel meer presteerde. De prijs van een 175 cc Jawa was toen 4450
kronen en de ''OGAR'' voor 5350
kronen. De werkelijke waarden van toen is qua koers niet bekend, maar
met de huidige koers, was de prijs van de Jawa toen ongeveer
130/135,-. euro en de ''Ogar ''
tussen de 155,- en 160,-. euro.
In 1935 werd wederom een nieuw model als
''Ogar 4'' op de markt gebracht met een 4-versnellingsbak. Het vorige
model had een 2-versnellingsbak en heette nu ''Standaard''.
In 1939 introduceerde OGAR een
andere 250 cc machine onder de naam '' Elan'' met een
3-versnellingsbak en vele andere wijzigingen. Eveneens werd een 125 cc
op de markt gebracht.
In 1940, bij aanvang van de 2e Wereld
Oorlog, stortte de produktie ineen. Half 1945 werd een herstart
gemaakt met de produktie van Ogar motoren met een 4-
versnellingsbak en div. technische
wijzigingen. Dit nieuwe model had een cruise-snelheid van 100 km./p.u.
en was zeer zuinig met brandstof.
In 1946 werd door Ogar op de Parijse Motor
Show een nieuwe 350 cc 1-cylinder OHC motor fiets
gepresenteerd, ontworpen door Vincenc Sklenar. De motor was uitgerust
met vooruitstrevende voor en achter
telescoopvering, topsnelheid 120 km.p.u. en meer dan 25 % minder brandstof
verbruik dan de 250 cc. Van deze 350 cc werden alleen prototypes
gemaakt.
In 1947 werd de Ogar-Fabriek door de
communisten gedwongen genationaliseerd en ingelijfd bij
de Jawa-Fabriek, die hetzelfde lot al had ondergaan. De naam '' OGAR
'' bleef geregistreerd als
handelsnaam. Vanaf 1947/1948 werd nu dus een nieuwe 2-tact machine
geproduceerd met de naam '' OGAR ''
op de tank als type 12 met een grijze kleur. Na 1 jaar verdween deze
kleur en werd het Jawa-Rood
gebruikt voor dit type, welk werd geproduceerd t/m 1951, waarna een gemoderniseerde
versie als type 18 op de markt verscheen tot 1957. De opvolger hiervan
is het type 354. Na de eerste jaren
verdween ook de naam '' Ogar '' van de tank en stond er Jawa. Vanaf
1954 t/m 1957 is er samengewerkt met CZ en stond in het rondje van het
logo op de tank "CZ"
.
Regelmatig hoor je in Nederland, diverse
ingewijden/liefhebbers en technici welke met het virus Jawa / Cz
zijn besmet, spreken over een Jawa Perak 350 cc. Helaas is dit ook
zo' n hardnekkig misverstand. Een 350 cc Perak bestaat niet,
uitsluitend een 250 cc Perak. Vanaf 1947 werd het 350 cc '' Ogar
'' motorblok als type 12 in hetzelfde frame als de Perak
gebouwd. Ziedaar het ontstaan van het misverstand ! Dit type 12
had in het tank-logo ook de naam '' OGAR " staan, dus
duidelijk door de Jawa-Fabriek aangegeven welk type het betrof
!!!!!!
Reeds vele malen vermeld in diverse
publikaties, dat '' PERAK '' de betekenis heeft van de ''
Verende '' en ontstond uit het feit dat de vooroorlogse Jawa en Cz
motoren geen plunjervering hadden ! Toch schijnen er
nog veel mensen deze betekenis niet te kennen. Zowel voor Jawa als
voor CZ types werd de naam ''Perak'' eerder gebruikt, reeds voor
de oorlog werd deze naam gebruikt. Zie Tjechiese
Motorboeken.
R. Tuytjens. Bron; site van MZ-B uit Berlijn The Ogar Story. As the Jawa/CZ Owners Club our main interests are with these particular Czech manufactured motorcycles. In truth the Club's constitution encompasses any Czech manufactured motorcycle, and just like Britain during the early part of the 20th Century, Czechoslovakia had a strong manufacturing base, from which over 100 different motorcycle manufacturers were eventually to evolve. Like the British motorcycle industry, most were small producers who's time in the market was short, but one manufacturer who was successful was the OGAR company. The OGAR story starts with a man by the name of Jan Machek who formed a company in 1910 called Autfit to provide bicycle accessories to the then rapidly expanding cycle market. At the end of Word War 1 and with the emergence of the Czechoslovakian state there was a huge increase in the number of new companies being started to provide cars and motorcycles to a vehicle hungry market, Machek's company already being well established continued on with the business it understood best. Being a supplier also of parts to these other manufacturers, his only real diversion away from accessories was the setting up of a new production facility to manufacture and supply paints and varnishes for vehicle body work. In no time at all owing to the quality of these paint products his company became the number one supplier within the country and also operating a network of retail shops throughout the main cities within the country. The company continued to prosper with the business it new best, and it was in fact not until the spring of 1934 that a single cylinder 250cc two-stroke motorcycle bearing the name OGAR was unveiled. The word OGAR seems to emanate from the Eastern Moravian part of the country and does I believe mean "A Great Guy", or "A Really Tough Lad". 1934 however was a time during the 'Great Depression', and so many people who traditionally would have looked at buying a motor car, looked at motorcycles instead as a cheaper form of transport. At that time the most popular individual machine was the 175cc Jawa which then was the only real competition to the larger more expensive 350 and 500 machines which tended to dominate the market. It was into this market that the OGAR was targeted. The OGAR initially sold for 5350 Kcs and was in fact the first quantity produced 250cc type within the country. Having a larger engine than the Jawa it offered more performance and was priced only 900 Kcs more the Jawa. Many people decided that the small extra to pay for the extra performance was well worth it. The two main reason why OGAR could bring a completely new machine to the market at such a competitive initial price, was due to the fact that Autfit has a small factory in the Strasnice suburb of Prague that was already heavily tooled up for other products which it was able to use together with a host of novel design features which lowered costs without sacrificing its utility value. It had a two-speed gearbox set into the crankcase in unit-construction, which was lubricated by the same two-stroke mixture of petrol and oil as the engine. It had constant mesh gearing with what is called a sliding claw coupling. It had a four plate clutch mounted on the engines output shaft, which gave it a curious starting method. Due to great competition success, in 1935 a new 'OGAR 4' model was introduced, this time as its name suggests with a four speed gearbox. The two-speed version continued as a 'Standard' model but the "4" had a power output up from 6 HP to 7.5 HP at 4,000 rpm. By 1935 however both Jawa and CZ had responded to the threat and had themselves introduced three different 250cc types. This displacement was within a very short period to become the size that seemed to best suit the market, and so Jawa, CZ and OGAR between them became the country's three main motorcycle manufacturers. Of the three OGAR was by far the smallest but even so, a thousand machines a year rolled out from the factory. Not bad when you consider that the factory only employed 120 people, and still carried on with its original core business. By 1939 OGAR introduced another 250cc model called the 'Élan' which had a three-speed gear box and many other detailed improvements. It also introduced a little 125cc model with a Sachs engine, but as the second World War approached, few people were in a mood to splash out money on a motorcycle, and sales slumped. With the start of war and the occupation of the country, motorcycle production ceased. The OGAR design office like that at the Jawa works, spent the war years secretly preparing models for the postwar market while dealing with the tasks imposed on them by the occupation forces. So it was that by mid 1945 OGAR were ready to restart production with an improved "4", where a new flat topped piston and more extensive channel polishing ensured superior scavenging and filling of the cylinder. This new model could cruise at 100 km/hr and be very economical with fuel. 1946 saw OGAR trundle out a real bombshell at the Paris Motor Show. A single cylinder 350cc OHC machine, actually designed by Vincenc Sklenar, a former member of the Jawa racing department. To many this machine seemed close to perfection; advanced telescopic springs both front and rear. A top speed of 120 km/hr, and using 25% less fuel that the "4" 250 model. Unfortunately as good as the machine looked, only prototypes were ever made, and by 1948 the OGAR works were nationalized by the then Communist Government, which effectively disbanded the marque. Parts of the organization were taken over by both Jawa and CZ and the main Autfit premises in Prague became the Jawa development center. OGAR as a trade name is still registered, and Jawa models occasionally still carry the OGAR tank badge. Firma Machek & Spol., de 3e in grootte van de vooroorlogse Tjechoslowaakse
motorproducenten, aanvang produktie in 1934. Later werd deze producent Ogar genoemd. |